Απαγόρευση υποβολής αιτήσεων για την ένταξη αυθαίρετων
κατασκευών/αυθαίρετων αλλαγών χρήσεως στη ρύθμιση του άρθρου 24 του ν.
4014/2011 (Α΄ 209) βάσει δικαιολογητικών πέραν των προβλεπομένων στον
αρχικό νόμο (άρθρο 24 παρ. 2 περ. β του ν. 4014/2011) και διακοπή της
επεξεργασίας εκείνων από τις ήδη υποβληθείσες αιτήσεις που δεν
στηρίζονται στα ως άνω δικαιολογητικά του ν. 4014/2011 (δηλαδή
αεροφωτογραφίες ή δημόσια έγγραφα), για την απόδειξη του χρόνου
ολοκληρώσεως της κατασκευής ή εγκαταστάσεως της χρήσεως.
Με την 180/2012 απόφαση της Επιτροπής Αναστολών (Ολ.,5μ.), εκδοθείσα επί
αιτήσεως αναστολής εκτελέσεως κατά α) της 41498/26.9.2011 αποφάσεως των
Υπουργών Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης –
Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής – Δικαιοσύνης,
Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με τίτλο «Διαδικασία ηλεκτρονικής
υποβολής των απαραίτητων δικαιολογητικών για την υπαγωγή στο άρθρο 24
του νόμου 4014/2011 “Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και
δραστηριοτήτων, ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία
περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας ΥΠΕΚΑ” (ΦΕΚ
209/Α')» (Β΄ 2167/27.9.2011) και β) της 41525/27.9.2011 αποφάσεως των
Υπουργών Οικονομικών – Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής
με τίτλο «Διαδικασία είσπραξης και απόδοσης στο Ελληνικό Δημόσιο του
παραβόλου και στο νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου με την ονομασία
«Πράσινο Ταμείο» του ενιαίου ειδικού προστίμου του άρθρου 24 του νόμου
4014/2011 … και καθορισμός των δόσεων καταβολής του παραπάνω ενιαίου
ειδικού προστίμου …» (Β΄ 2167/27.9.2011), οι οποίες εκδόθηκαν κατ’
εξουσιοδότηση, αφενός, της παρ. 23 του άρθρου 24 του ν. 4014/2011 (Α΄
209) και, αφετέρου, των παρ. 2 περ. γ και 8 περ. ε του ίδιου άρθρου,
κρίθηκαν τα εξής:
Ι. Εφαρμοστέες διατάξεις: Το άρθρο 23 ν. 4014/2011 προβλέπει, με
ορισμένες εξαιρέσεις, ότι από τη δημοσίευση του νόμου αυτού απαγορεύεται
και είναι απολύτως άκυρη η μεταβίβαση ή η σύσταση εμπράγματου
δικαιώματος σε ακίνητα, στα οποία έχει εκτελεστεί αυθαίρετη κατασκευή ή
αυθαίρετη αλλαγή χρήσεως (παρ. 1 και 2), και ορίζει τις περιπτώσεις, που
εξαιρούνται από την εισαγόμενη με τον ως άνω νόμο ρύθμιση της
αυθαίρετης δομήσεως (παρ. 3). Περαιτέρω, με το άρθρο 24 του ίδιου νόμου
αναστέλλεται - υπό τις ειδικότερες προϋποθέσεις και μετά την τήρηση της
διαδικασίας, που περιγράφονται στο άρθρο αυτό - για τριάντα (30) χρόνια η
επιβολή κυρώσεων μετά την καταβολή ενιαίου ειδικού προστίμου για
κτίρια, των οποίων έχει ολοκληρωθεί ο φέρων οργανισμός, και χρήσεις, που
έχουν εγκατασταθεί, μέχρι τις 28.7.2011 (ημερομηνία καταθέσεως του
σχεδίου του ν. 4014/2011 στη Βουλή) και έχουν ανεγερθεί καθ’ υπέρβαση
είτε της οικοδομικής άδειας είτε των όρων ή περιορισμών δομήσεως του
ακινήτου είτε χωρίς οικοδομική άδεια, εφόσον η χρήση τους δεν
απαγορεύεται από τις πολεοδομικές διατάξεις για τις χρήσεις γης που
ισχύουν στην περιοχή του ακινήτου ή δεν απαγορευόταν κατά το χρόνο
εκδόσεως της οικοδομικής άδειας ή κατά το χρόνο κατασκευής ή
εγκαταστάσεως της αυθαίρετης χρήσεως. Με το ίδιο άρθρο (παρ. 3) ετέθη
προθεσμία από 1.10.2011 μέχρι 30.11.2011 για την υποβολή της αιτήσεως
του ενδιαφερομένου για την υπαγωγή της αυθαίρετης κατασκευής ή αλλαγής
χρήσεως στην επίδικη ρύθμιση, την καταβολή του παραβόλου, καθώς και την
υποβολή του εντύπου υπολογισμού του ειδικού προστίμου της δηλούμενης
κατασκευής, καθώς και προθεσμία τεσσάρων μηνών από τις 30.11.2011 για
την υποβολή της υπεύθυνης δηλώσεως του φερόμενου ιδιοκτήτη, της τεχνικής
εκθέσεως του αρμόδιου μηχανικού και των λοιπών δικαιολογητικών της παρ.
2 περ. β του ως άνω άρθρου. Ακόμη, ορίστηκε (παρ. 2 περ. β προτελευταίο
εδάφιο) ότι για την απόδειξη του χρόνου ολοκληρώσεως της κατασκευής ή
εγκαταστάσεως της χρήσεως απαιτείται, μαζί με την υπεύθυνη δήλωση του
φερόμενου ιδιοκτήτη με την ημερομηνία ολοκληρώσεως της κατασκευής ή
εγκαταστάσεως της χρήσεως, και η υποβολή δημόσιων εγγράφων ή
αεροφωτογραφιών, από τα οποία αποδεικνύεται ο χρόνος ολοκληρώσεως της
κατασκευής ή εγκαταστάσεως της χρήσεως. Εξάλλου, στο άρθρο 25 του ίδιου
νόμου προβλέπεται η απόδοση του ενιαίου ειδικού προστίμου υπέρ του
Πράσινου Ταμείου και η διάθεση αυτού στο πλαίσιο των στόχων και των
αρχών του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής ιδίως για
την αντιστάθμιση των δυσμενών συνεπειών για το χρόνο αναστολής του
άρθρου 24 παρ. 1, την εξισορρόπηση του ελλείμματος γης, την αύξηση των
κοινόχρηστων και ελεύθερων χώρων, για την κατεδάφιση αυθαιρέτων και τον
καθορισμό ζωνών πολεοδομικής εξισορροπήσεως εντός του πρωτοβάθμιου
Ο.Τ.Α., στη διοικητική περιφέρεια του οποίου βρίσκονται οι κατασκευές
και χρήσεις που δηλώνονται, ή και, κατ’ εξαίρεση, σε όμορους Ο.Τ.Α. που
παρουσιάζουν έλλειμμα γης ή χρήζουν πολεοδομικής εξυγιάνσεως και
περιβαλλοντικής αποκαταστάσεως (παρ. 1), καθώς και ο καθορισμός ειδικών
ζωνών εξισορροπήσεως των πολεοδομικών και εν γένει περιβαλλοντικών
επιβαρύνσεων, που προκύπτουν από την εφαρμογή των διατάξεων του ως άνω
νόμου, κατά την έγκριση ή αναθεώρηση Γ.Π.Σ. και Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. και την
αναθεώρηση του εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως, όπου απαιτείται, σε όλους
τους Δήμους, στους οποίους δηλώνονται αυθαίρετες κατασκευές και χρήσεις,
ώστε να αποκαθίσταται το πολεοδομικό ισοζύγιο εντός εκάστου
πρωτοβάθμιου Ο.Τ.Α. (παρ. 2). Ακόμη, στο άρθρο 26 παρ. 1 του ν.
4014/2011 προβλέπεται η σύσταση στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας
και Κλιματικής Αλλαγής Μητρώου Κατασκευών, στο οποίο καταγράφονται όλες
οι κατασκευές, ενώ στο άρθρο 27 του νόμου αυτού καθορίζονται τα πρόστιμα
ανεγέρσεως και διατηρήσεως για τις μη δηλούμενες αυθαίρετες κατασκευές
και αλλαγές χρήσεως. Τέλος, με το άρθρο 28 του ως άνω νόμου προβλέπεται η
κατεδάφιση όλων των αυθαίρετων κατασκευών και χρήσεων, οι οποίες δεν θα
υπαχθούν στις διατάξεις του νόμου αυτού (παρ. 1), η Ειδική Υπηρεσία
Κατεδαφίσεων, που συστάθηκε με το ν. 3818/2010, μετονομάζεται σε Ειδική
Υπηρεσία Επιθεώρησης και Κατεδάφισης Αυθαιρέτων (ΕΥΕΚΑ), υπάγεται
απευθείας στο Γενικό Επιθεωρητή της Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών
Περιβάλλοντος (παρ. 2) και καθορίζονται οι αρμοδιότητές της (παρ. 3),
ενώ τίθενται και ρυθμίσεις που αφορούν τον τρόπο υλοποιήσεως της
κατεδαφίσεως των αυθαίρετων κατασκευών (παρ. 2-5). Τέλος, σε πίνακα του
Παραρτήματος ΙΙ του ως άνω νόμου προσδιορίζονται οι συντελεστές, που
λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό του ενιαίου ειδικού προστίμου.
Με την πρώτη από τις προσβαλλόμενες πράξεις διαγράφεται η διαδικασία
ηλεκτρονικής υποβολής, μέσω του πληροφορικού συστήματος που
διαχειρίζεται το Τ.Ε.Ε., των απαραίτητων δικαιολογητικών για την ένταξη
της αυθαίρετης κατασκευής στη ρύθμιση του άρθρου 24 του ν. 4014/2011 και
την περαίωση της διαδικασίας (άρθρα 1 και 2), και, περαιτέρω, ορίζεται
(άρθρο 5 παρ. 2) ότι από την έναρξη ισχύος αυτής η συνολική διαδικασία
υπαγωγής (ένταξη, περαίωση) στο άρθρο 24 του ν. 4014/2011
διεκπεραιώνεται αποκλειστικά ηλε¬κτρονικά και παύουν να ισχύουν οι
αντίστοιχες διατάξεις του άρθρου 24 του νόμου, που προβλέπουν την
έντυ¬πη υποβολή τους καθώς και κάθε άλλο διαδικαστικό ζήτημα, που
ρυθμίζεται διαφορετικά. Εξάλλου, η δεύτερη προσβαλλόμενη πράξη ρυθμίζει
τη διαδικασία είσπραξης του παραβόλου και του ενιαίου ειδικού προστίμου
και απόδοσης αυτών στο Ελληνικό Δημόσιο και στο Πράσινο Ταμείο,
αντίστοιχα.
Μετά τις προσβαλλόμενες υπουργικές αποφάσεις δημοσιεύθηκε ο ν. 4030/2011
(Α΄ 249, 25.11.2011), με τα άρθρα 49 και 51 του οποίου τροποποιήθηκαν,
μεταξύ άλλων, οι διατάξεις του άρθρου 24 του ν. 4014/2011 για τη ρύθμιση
των αυθαίρετων κατασκευών και χρήσεων. Ειδικότερα, με το άρθρο 49 παρ. 5
του νόμου αυτού παρεσχέθη η δυνατότητα αποδείξεως του χρόνου
ολοκληρώσεως της κατασκευής ή εγκαταστάσεως της χρήσεως, σε περίπτωση μη
υπάρξεως δημόσιων εγγράφων ή αεροφωτογραφιών, και με ιδιωτικά έγγραφα
βέβαιης χρονολογίας, κατά την έννοια του άρθρου 446 του Κώδικα Πολιτικής
Δικονομίας, προ της 31.1.1983, ενώ με το άρθρο 49 παρ. 10 αυτού
προβλέφθηκε η δυνατότητα να εκτελούνται στις υπαχθείσες σε ρύθμιση
αυθαίρετες κατασκευές ή αλλαγές χρήσεως, υπό τις προβλεπόμενες στη
διάταξη αυτή προϋποθέσεις, εκτός από τις προβλεπόμενες στην αρχική
ρύθμιση του άρθρου 24 παρ. 17 του ν. 4014/2011 εργασίες επισκευής, και
εργασίες αποπερατώσεως.
Ακολούθησε και νέα τροποποίηση των διατάξεων των άρθρων 24 του ν.
4014/2011 και 49 του ν. 4030/2011 με τα άρθρα 50 και 49, αντίστοιχα, του
ν. 4042/2012 (Α΄ 24/13.2.2012). Με την παρ. 1 του άρθρου 50 του
τελευταίου αυτού νόμου απαλείφθηκε η ημερομηνία «προ της 31.1.1983», που
προβλεπόταν στο προτελευταίο εδάφιο της περ. β΄ της παρ. 2 του άρθρου
24 του ν. 4014/2011, όπως είχε αντικατασταθεί με την παρ. 5 του άρθρου
49 του ν. 4030/2011, και προβλέφθηκε η δυνατότητα αποδείξεως του χρόνου
ολοκληρώσεως της δηλούμενης αυθαίρετης κατασκευής ή εγκαταστάσεως της
αυθαίρετης χρήσεως, σε περίπτωση μη υπάρξεως ούτε ιδιωτικών εγγράφων
βέβαιης χρονολογίας, με υπεύθυνη δήλωση του ιδιοκτήτη, συνοδευόμενη από
τεχνική έκθεση μηχανικού, η οποία υποστηρίζει το περιεχόμενο της
υπεύθυνης δηλώσεως. Ακόμη, στο άρθρο 51 παρ. 11 περ. δ) του ν. 4042/2012
προβλέφθηκε η δυνατότητα υποβολής αιτήσεως υπαγωγής στο άρθρο 24 του ν.
4014/2011 και για χώρους, για τους οποίους έχει υποβληθεί φάκελος για
την υπαγωγή στο άρθρο 5 του ν. 3843/2010 (Α΄ 62).
Περαιτέρω, με το άρθρο 4 παρ. 1 α. της από 31.12.2011 πράξεως
νομοθετικού περιεχομένου (Α΄ 268), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο δεύτερο
του ν. 4047/2012 (Α΄ 31/23.2.2012), παρατάθηκε μέχρι τις 28.2.2012 η
προβλεπόμενη από το άρθρο 24 παρ. 3 του ν. 4014/2011 ως λήγουσα στις
30.11.2011 προθεσμία για την υποβολή της αιτήσεως για την υπαγωγή των
αυθαίρετων κατασκευών και χρήσεων σε ρύθμιση, του εντύπου υπολογισμού
του ενιαίου ειδικού προστίμου της δηλούμενης κατασκευής και την καταβολή
του παραβόλου. Ακολούθως, με το άρθρο 7 παρ. 2 του ν. 4051/2012 (Α΄
40/29.2.2012) η ως άνω προθεσμία παρατάθηκε μέχρι τις 30.6.2012, ενώ η
προθεσμία υποβολής των λοιπών δικαιολογητικών για τις υποβαλλόμενες μετά
τις 28.2.2012 αιτήσεις έως τις 30.9.2012, παρασχέθηκε δε εξουσιοδότηση
στους Υπουργούς Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής
Αλλαγής και για νέα παράταση των ως άνω προθεσμιών.
ΙΙ. Επί της βλάβης: Με τις νεότερες του ν. 4014/2011 διαδοχικές
νομοθετικές ρυθμίσεις, με τις οποίες ορίσθηκε νέος τρόπος αποδείξεως του
χρόνου ολοκληρώσεως της αυθαίρετης κατασκευής ή εγκαταστάσεως της
αυθαίρετης χρήσεως, σε συνδυασμό με τις επακολουθήσασες παρατάσεις των
προθεσμιών υποβολής των δικαιολογητικών για την υπαγωγή στην επίδικη
ρύθμιση, μεταβάλλεται κατά τρόπο ουσιώδη το αρχικό σύστημα του νόμου, το
οποίο κατά την εισηγητική έκθεση έθετε ως όριο («κόκκινη γραμμή») την
τακτοποίηση της αυθαίρετης δομήσεως που πραγματοποιήθηκε μέχρι την
ημερομηνία καταθέσεως του σχεδίου του νόμου (28.7.2011). Τούτο, διότι με
τις νέες αυτές ρυθμίσεις, τροποποιούνται οι διαδικαστικές προϋποθέσεις
που είχαν καθοριστεί αρχικώς για την απόδειξη της κατασκευής των
αυθαιρέτων έως την ως άνω κρίσιμη ημερομηνία της 28.7.2011 και εισάγεται
νομοθετικό πλαίσιο, με το οποίο δεν εξασφαλίζεται ο αποκλεισμός της
υπαγωγής στη ρύθμιση του νόμου κατασκευών που ανεγείρονται ή χρήσεων που
εγκαθίστανται μετά την ανωτέρω ημερομηνία, αλλά αντιθέτως παρέχεται εν
τοις πράγμασι η δυνατότητα να ενταχθούν στη ρύθμιση και κατασκευές που
ανεγείρονται ή χρήσεις που εγκαθίστανται μεταγενεστέρως και έως τη λήξη
των νέων προθεσμιών, οι οποίες ορίσθηκαν με τις νεότερες διατάξεις για
την υποβολή σχετικής αιτήσεως και δικαιολογητικών, και ως προς τις
οποίες μάλιστα παρέχεται εξουσιοδότηση για την παράτασή τους. Ενόψει
αυτών, υπάρχει κίνδυνος περαιτέρω βλάβης του φυσικού και οικιστικού
περιβάλλοντος και δημιουργίας τετελεσμένων καταστάσεων με την
πραγματοποίηση και νέας αυθαίρετης δομήσεως. Υπό τα δεδομένα αυτά,
συντρέχει, κατά την κρίση της Επιτροπής, περίπτωση να διαταχθεί, κατ’
εφαρμογή του άρθρου 52 του π.δ./τος 18/1989, ως πρόσφορο μέτρο, μέχρι
την έκδοση οριστικής αποφάσεως επί της αιτήσεως ακυρώσεως, η απαγόρευση
υποβολής αιτήσεων βάσει δικαιολογητικών πέραν των προβλεπομένων στον
αρχικό νόμο (άρθρο 24 παρ. 2 περ. β του ν. 4014/2011) και η διακοπή της
επεξεργασίας εκείνων από τις ήδη υποβληθείσες αιτήσεις που δεν
στηρίζονται στα ως άνω δικαιολογητικά του ν. 4014/2011 (δηλαδή
αεροφωτογραφίες ή δημόσια έγγραφα), για την απόδειξη του χρόνου
ολοκληρώσεως της κατασκευής ή εγκαταστάσεως της χρήσεως.
ΠΗΓΗ: http://www.ste.gr
